P – Program, A lub Av – Priorytet przysłony (Aperture Priority), S lub Tv – Priorytet czasu naświetlania (Shutter Priority) oraz M – Tryb manualny (Manual). Skrót PASM stosowany jest na pokrętłach trybów w aparatach cyfrowych, aby ułatwić szybki wybór odpowiedniego sposobu kontroli ekspozycji.
Co oznaczają poszczególne tryby PASM?
- P – Program (Program AE): aparat automatycznie dobiera czas naświetlania i przysłonę, ale fotograf ma możliwość zmiany innych parametrów – np. ISO, balansu bieli, kompensacji ekspozycji.
- A/Av – Priorytet przysłony: użytkownik ustawia wartość przysłony, a aparat dobiera czas migawki, aby uzyskać odpowiednią ekspozycję. Idealny do kontrolowania głębi ostrości.
- S/Tv – Priorytet czasu naświetlania: fotograf ustawia czas migawki, a aparat dobiera przysłonę. Niezastąpiony, gdy chcesz zamrozić lub rozmyć ruch.
- M – Manual: pełna kontrola nad czasem, przysłoną i ISO. Fotograf samodzielnie dobiera wszystkie ustawienia ekspozycji.
Każdy z trybów PASM ma swoje unikalne zastosowania, a opanowanie ich działania pozwala na świadome kształtowanie wyglądu zdjęcia i dostosowanie aparatu do konkretnej sytuacji.
Kiedy korzystać z poszczególnych trybów PASM?
- P – Program: szybkie, spontaniczne zdjęcia w zmiennych warunkach oświetleniowych – np. reportaż, podróże, wydarzenia rodzinne.
- A/Av – Priorytet przysłony: portrety, krajobrazy, fotografia produktowa, makro – sytuacje, gdy chcesz kontrolować rozmycie tła lub uzyskać maksymalną ostrość.
- S/Tv – Priorytet czasu: sport, fotografia przyrody, zdjęcia w ruchu, kreatywne rozmycie wody lub świateł.
- M – Manual: fotografia nocna, studyjna, astrofotografia, długie ekspozycje – gdy pełna kontrola jest niezbędna.
Przykład: w trybie A wybór przysłony f/1.8 pozwoli uzyskać miękkie rozmycie tła w portrecie, a w trybie S czas 1/2000 s zamrozi ruch lecącego ptaka.
Tabela porównawcza trybów PASM
| Tryb | Kto ustawia parametry | Najlepsze zastosowania | Poziom kontroli |
|---|---|---|---|
| P – Program | Aparat (czas i przysłona), fotograf (ISO, balans bieli) | Reportaż, podróże, szybkie zdjęcia | Średni |
| A/Av – Priorytet przysłony | Fotograf (przysłona), aparat (czas) | Portret, krajobraz, produkt | Wysoki w zakresie głębi ostrości |
| S/Tv – Priorytet czasu | Fotograf (czas), aparat (przysłona) | Sport, ruch, kreatywne efekty | Wysoki w zakresie kontroli ruchu |
| M – Manual | Fotograf (czas, przysłona, ISO) | Studio, noc, astrofotografia | Pełny |
4 błędy przy korzystaniu z trybów PASM
- W trybie P: brak użycia kompensacji ekspozycji w trudnych warunkach – zdjęcia mogą być zbyt jasne lub zbyt ciemne.
- W trybie A/Av: zbyt mała przysłona w słabym świetle powoduje zbyt długi czas i poruszenie zdjęcia.
- W trybie S/Tv: zbyt krótki czas w słabym świetle wymusza zbyt wysokie ISO i szumy.
- W trybie M: nieuwzględnienie histogramu – ryzyko prześwietlenia lub niedoświetlenia.
Praktyczne wskazówki do trybów PASM
- W trybie P – używaj kompensacji ekspozycji do szybkiego rozjaśnienia/przyciemnienia zdjęcia.
- W trybie A/Av – im mniejsza liczba f, tym płytsza głębia ostrości; uważaj na czas migawki.
- W trybie S/Tv – eksperymentuj z długimi czasami (np. 1/10 s) dla efektu ruchu.
- W trybie M – korzystaj z histogramu i trybu podglądu ekspozycji w wizjerze.
Tryby PASM w aparatach Sony, Canon i Nikon
W aparatach Sony tryby PASM znajdują się na pokrętle trybów i obejmują dodatkowe opcje, takie jak tryby użytkownika. Canon stosuje oznaczenia P, Av, Tv, M – popularne zwłaszcza w lustrzankach i bezlusterkowcach. Nikon używa P, A, S, M – podobnie jak Sony, lecz oferuje inne ustawienia w menu, np. w zakresie automatycznego ISO.
Znajomość trybów PASM w Twoim aparacie pozwala w pełni wykorzystać jego możliwości i sprawia, że zdjęcia stają się bardziej świadome i dopasowane do Twojej wizji.
